Τα Μέσα Ενημέρωσης σε δίλημμα

του Κωνσταντίνου Καμάρα


(Νέα 17.07.2009)

Το ότι οι περισσότεροι οικονομικοί δείκτες και τα μεγέθη συσχετίζονται (σε μικρό ή μεγάλο βαθμό) με τον ρυθμό αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος είναι γνωστό. Το ίδιο ισχύει, προφανώς, και για τον αριθμό συγχωνεύσεων και εξαγορών στον επιχειρηματικό χώρο. Συχνά τέτοιου είδους δραστηριότητα σηματοδοτεί εξελίξεις τόσο στην ευρύτερη οικονομία όσο και σε επιμέρους κλάδους, εάν αυτοί αποκλίνουν (θετικά ή αρνητικά) από τον μέσο όρο. Όχι πως εξαγορές και συγχωνεύσεις προκύπτουν μόνο τις ανθηρές εποχές, όταν υπάρχουν κεφάλαια και επιθετικοί στόχοι. Τουναντίον, οι υφέσεις ενίοτε οδηγούν σε «αμυντικές» ή «ορθολογικές» συγχωνεύσεις, ή και σε περιπτώσεις όπου μία εταιρεία δέχεται να εξαγοραστεί για να μην κλείσει. Το μόνο βέβαιο είναι πως σχεδόν παντελής απουσία τέτοιων συναλλαγών συνήθως μεταφράζεται σε χρόνια ή οριστική παρακμή ενός κλάδου. Ό,τι δηλαδή συμβαίνει σήμερα στον Τύπο. Ή όχι;

Θεωρητικά, η συγκυρία θα έπρεπε να κριθεί ως ιδιαίτερα θετική για σχετικές επιχειρηματικές κινήσεις. Πρώτον, η παρατεταμένη ύφεση και τα απογοητευτικά αποτελέσματα εταιρειών Μέσων Ενημέρωσης έχουν οδηγήσει σε χαμηλές- άρα και ελκυστικές για πιθανούς αγοραστές- αποτιμήσεις. Δεύτερον, οι πρώτες ενδείξεις ανάκαμψης διεθνώς αρχίζουν να αλλάζουν σταδιακά το κλίμα, δίνοντας αίσθηση θετικής προοπτικής στην όποια στρατηγική απόφαση. Τέλος, η ένταση της ύφεσης ξεκαθάρισε το τοπίο όσον αφορά το μέλλον των ΜΜΕ, διέλυσε στρατηγικά διλήμματα και κατέστησε συγκεκριμένες πολιτικές (λ.χ. έμφαση στα ψηφιακά Μέσα) μονόδρομο. Και όμως, σύμφωνα με τους περισσότερους ειδήμονες, οι εξαγορές και συγχωνεύσεις στον χώρο των Μέσων Ενημέρωσης θα είναι ελάχιστες τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του επόμενου έτους. Η βασική αιτία συνίσταται στο ότι σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις ΜΜΕ έχουν ταυτόχρονα υψηλό δανεισμό και- για το άμεσο μέλλον- αβέβαιη ρευστότητα, συνεπώς καμία δεν δύναται να μπει στη θέση του αγοραστή. Έτσι, οι υποψήφιοι πρέπει να αναζητηθούν σε άλλους κλάδους συγγενικούς ή μη, οι οποίοι ωστόσο, βλέποντας τις εγγενείς δομικές δυσκολίες του χώρου των Μέσων, δεν είναι ιδιαίτερα πιθανό να σπεύσουν ως αρωγοί ή σωτήρες.

Γι΄ αυτό και η εξαγορά του ομίλου Βlethen Μaine Νewspapers- που εκδίδει τις Ρortland Ρress Ηerald και Μaine Sunday Τelegram- από την εταιρεία επενδύσεων ΗΜ Capital Ρartners προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ειδικά εφόσον δεν πρόκειται για πασίγνωστους εθνικούς τίτλους αλλά για απλές επαρχιακές εφημερίδες. Ωστόσο, μια αναλυτική εξέταση των δεδομένων πιθανόν αποκαλύπτει τα σημεία αξίας της εξαγοράς και ενδεχομένως δείχνει τον δρόμο για μελλοντικές κινήσεις στον Τύπο. Πρώτον, τα εν λόγω έντυπα είναι τοπικά μονοπώλια, σε μία εποχή όπου οι καταρρέοντες τίτλοι τείνουν να βρίσκονται σε πόλεις με δυοπώλιο, άρα με ανταγωνισμό, όπως η Βοστώνη, το Σικάγο, το Σιάτλ και το Ντένβερ. Δεύτερον, εκτιμάται ότι οι μικρότερες πόλεις και κοινότητες υποστηρίζουν θερμότερα την εφημερίδα τους αφού, λόγω περιορισμένου μεγέθους δυνητικής αγοράς, οι παγκόσμιοι γίγαντες του Διαδικτύου δεν έχουν σπεύσει ακόμα να προσφέρουν αντίστοιχες ηλεκτρονικές υπηρεσίες ενημέρωσης. Τρίτον, η τελική αποτίμηση του ομίλου ήταν ρεαλιστικά χαμηλή, ενώ παραδόξως ο συνολικός δανεισμός του προέκυψε ως σχετικά περιορισμένος.

Εν τούτοις, ίσως το σημαντικότερο σημείο που πρέπει να υπογραμμιστεί είναι η συμφωνία με τα συνδικάτα. Άλλωστε, οι επενδυτές είχαν αρνηθεί να ολοκληρώσουν την εξαγορά εάν τούτο το ζήτημα δεν είχε λυθεί πρώτα. Η πρόταση ήταν σαφώς δυσάρεστη καθώς περιελάμβανε τόσο μειώσεις απολαβών όσο και σταδιακές περικοπές προσωπικού. Ωστόσο, τελικά οι συνδικαλιστές την ενέκριναν όταν συνειδητοποίησαν πως, υπό τις παρούσες (και διαφαινόμενες μελλοντικές) συνθήκες, η άλλη επιλογή ήταν το κλείσιμο των εφημερίδων σε μερικούς μήνες και, συνεπώς, η απώλεια όλων των θέσεων εργασίας. Πεφωτισμένοι ή μειοδότες; Το μέλλον πολλών εφημερίδων στον δυτικό κόσμο θα εξαρτηθεί από το πώς θα τους κρίνουν οι συνάδελφοί τους...


ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΡΕΥΜΑ; Παρά τις ελκυστικές για πιθανούς αγοραστές αποτιμήσεις- σύμφωνα με τους περισσότερους ειδήμονες - οι εξαγορές και συγχωνεύσεις στον χώρο των Μέσων Ενημέρωσης θα είναι ελάχιστες τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του επόμενου έτους.


*Ο Κωνσταντίνος Καμάρας είναι σύμβουλος της Διεθνούς Ένωσης Εφημερίδων και μέλος Δ.Σ. του ΙΑΒ Εurope, πανευρωπαϊκού οργανισμού για τη διαδραστική επικοινωνία