Κυριακή 26 Ιουλίου 2009

O Τύπος αναζητεί νέο επιχειρηματικό μοντέλο

Καθώς τα έσοδα μειώνονται, εξετάζονται μη κερδοσκοπικές λύσεις για τις εφημερίδες


The Economist
/ Η Καθημερινή (26.07.2009)

«Τι είναι άσπρο, μαύρο και όλο μαζί κόκκινο;», ρωτάει ο τηλεπαρουσιαστής τον αρχισυντάκτη των N.Y. Times, Μπιλ Κέλερ. Εχοντας ξανακούσει το αστείο, ο κ. Κέλερ απάντησε δίχως δεύτερη σκέψη: «Η εφημερίδα». Είχε, ωστόσο, πέσει στην παγίδα του οικοδεσπότη της σατιρικής εκπομπής «The Daily Show», ο οποίος τον διόρθωσε αμέσως: «Οχι, είναι ο ισολογισμός σας».

Οι φόβοι ότι η «Γκρίζα Κυρία», όπως χαϊδευτικά αποκαλούνται οι N.Y. Times, οδεύει προς το τέλος, έχουν μεγαλώσει. Η κυκλοφορία της εφημερίδας πέφτει, καθώς οι αναγνώστες στρέφονται μαζικά προς το Διαδίκτυο, ενώ η «μετανάστευση» στον κυβερνοχώρο είχε ως συνέπεια τη μείωση των εσόδων από τις διαφημίσεις. Οι απελπισμένοι ιδιοκτήτες της, η οικογένεια των Οκς - Σούλτζμπεργκερ, στράφηκαν πέρυσι προς τον Μεξικανό μεγιστάνα, Κάρλος Σλιμ, αλλά τα χρήματα του τελευταίου μπορεί, εν τέλει, να μην αποδειχτούν αρκετά. Οι Times θεωρούνται μία από τις καλύτερες εφημερίδες παγκοσμίως και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν δεν είναι χειρότερα απ' αυτά που ταλανίζουν το σύνολο της βιομηχανίας του Τύπου.

Η αναζήτηση για ένα εναλλακτικό επιχειρηματικό μοντέλο, πάντως, συνεχίζεται. Η κίνηση στις ιστοσελίδες των εφημερίδων έχει αυξηθεί σημαντικά, πλην όμως δεν παρέχει τα απαιτούμενα έσοδα για την υποστήριξη ενός διευρυμένου δικτύου συντακτών και ρεπόρτερ. Μπορεί το δημοφιλές ειδησεογραφικό μπλογκ «Huffington Post» να αποφέρει κέρδη στους ιδιοκτήτες του, αλλά ο κ. Κέλερ ορθώς επεσήμανε: «Την τελευταία φορά που βρέθηκα στη Βαγδάτη δεν θυμάμαι να είδα κάποιον απεσταλμένο του Huffington Post ή του Google».

Yπηρεσίες online

Μια προσέγγιση αφορά τη χρέωση για τις online υπηρεσίες, εκτός της ετήσιας συνδρομής, από την οποία μόνο η Wall Street Journal έχει βγάλει χρήματα. Ο πρώην συντάκτης του περιοδικού Time, Γουόλτερ Αϊζασκον έχει προκαλέσει μια ενδιαφέρουσα δημόσια συζήτηση, προτείνοντας στους εκδοτικούς οίκους τη λύση των «μικροκαταβολών», βάσει της οποίας ο αναγνώστης θα πληρώνει για κάθε άρθρο που διαβάζει. Ο αρχισυνάκτης των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», Λάιονελ Μπάρμπερ, έχει προβλέψει ότι σ' ένα χρόνο από σήμερα όλα τα ενημερωτικά έντυπα θα χρεώνουν για την online ανάγνωση. Ηδη, οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» επιτρέπουν στον χρήστη να διαβάσει δωρεάν περιορισμένο αριθμό άρθρων και στη συνέχεια, χρεώνουν ανά κείμενο.

Την ίδια στιγμή, τρεις βετεράνοι του χώρου των μέσων ενημέρωσης -ο Στιβ Μπριλ, ο Γκόρντον Κρόβιτς και ο Λίο Χίντερι- δημιούργησαν πρόσφατα την ιστοσελίδα journalismonline.com, η οποία αποτελεί κάτι σαν iTunes για εφημερίδες. Ο χρήστης μπορεί να ανοίξει λογαριασμό και να κάνει αγορές άρθρων ή συνδρομών.

Πολλοί οργανισμοί, επίσης, επιδιώκουν να «σπρώξουν» τον αναγνώστη σε κάποια ηλεκτρονική συσκευή ανάγνωσης, όπως το Kindle. Στο Ιντερνετ, το περιεχόμενο είναι ως επί το πλείστον δωρεάν, αλλά το Kindle απαιτεί πληρωμή στις περισσότερες περιπτώσεις. Ο Economist είναι διαθέσιμος πλέον στο Kindle, όπου το κόστος της μηνιαίας συνδρομής είναι λίγο πιο ακριβό από τη φθηνότερη διετή συνδρομή της έντυπής μας μορφής.

Χαμένα έσοδα

Παρ' όλα αυτά, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν η ηλεκτρονική διανομή μπορεί να καλύψει τα χαμένα έσοδα των έντυπων εκδόσεων. Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι της βιομηχανίας πιστεύουν ότι η μεγαλύτερη ελπίδα για τις εφημερίδες είναι η φιλανθρωπία. Ο σύμβουλος επιχειρήσεων, Κλέι Σέρκι, προβλέπει με πρόσφατό του άρθρο στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Cato ότι η «μεγάλη εποχή της κηδεμονίας» βρίσκεται προ των πυλών. Η ιδέα ότι οι φιλάνθρωποι μπορούν να σώσουν τις εφημερίδες έκανε την εμφάνιση της προ διετίας, όταν ο όμιλος Tribune ήταν προς πώληση. Αρχικά, είχε ακουστεί ότι οι μεγιστάνες Ντέιβιντ Τζέφεν και Ελι Μπροντ θα αγόραζαν μία από τις εφημερίδες του ομίλου, την Los Angeles Times. Λεγόταν, δε, ότι θα την διαχειρίζονταν μέσω ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού. Εν τέλει, ο όμιλος αγοράστηκε από τον δισεκατομμυριούχο Σαμ Ζελ. Το γεγονός ότι ο κ. Ζελ προχώρησε στην αγορά μολονότι δεν τον συνέφερε οικονομικά, δημιούργησε ερωτήματα, αν και όπως αποδείχτηκε επρόκειτο περισσότερο για μεγάλο επιχειρηματικό σφάλμα, παρά για κίνηση φιλανθρωπίας. Σήμερα, ακούγεται και πάλι ότι οι κ. Τζέφεν και Μπροντ θα επανέλθουν στο προσκήνιο προκειμένου να σώσουν κάποιους γνωστούς τίτλους.

Tέσσερις διέξοδοι για τους New York Times

«Ενα μη κερδοσκοπικό μοντέλο για τους N.Y. Times». Αυτός είναι ο τίτλος του συναρπαστικού άρθρου της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας, Πενέλοπι Μιουζ Αμπερνάθι. Επισημαίνεται ότι η πανεπιστημιακή της έδρα χρηματοδοτείται από το Ιδρυμα Knight, που διαθέτει μετοχές του ομώνυμου ομίλου εφημερίδων. Στο άρθρο εξετάζονται τέσσερις πιθανότητες: η δημιουργία ενός ταμείου επιχορηγήσεων, το οποίο θα παρέχει τα κεφάλαια για τη διατήρηση των ειδησεογραφικών τμημάτων της εφημερίδας, η χρηματοδότηση συγκεκριμένων θεμάτων του εντύπου από φιλανθρωπικά ιδρύματα, η αγορά της εφημερίδας από κάποιο ΑΕΙ ή άλλο εκπαιδευτικό ίδρυμα, ή η αγορά από κάποιον επενδυτή «άγγελο», ο οποίος θα διαχειριστεί την εφημερίδα ως «εταιρεία χαμηλού κέρδους και περιορισμένης ευθύνης».

Στις 18 Ιουλίου, δημοσιεύτηκε στους Times άρθρο με τίτλο «Μια εφημερίδα, πολλά βιβλία επιταγών», με το οποίο η διεύθυνση της εφημερίδας παραδέχεται ότι συνεργάζεται ήδη με φιλανθρωπικά ιδρύματα. Ενα απ' αυτά είναι το ProPublica, το οποίο χρηματοδοτεί δημοσιογραφικές έρευνες με χρηματικά ποσά που επιχορηγούν ο Χέρμπερτ και η Μάριο Σάντλερ, ιδρυτές του ομίλου Goldern West Financial. Οι Σάντλερς έχουν αναθέσει το ProPublica στον πρώην συντάκτη της Wall Street Journal, Πολ Στέιγκερ. Το ίδρυμα έχει «παράξει» δημοσιογραφικές έρευνες, οι οποίες είναι αρκετά καλές, ώστε να δημοσιεύονται στους Times. Η εφημερίδα, άλλωστε, τα δημοσιεύει χώρις να καταβάλει ούτε ένα δολάριο. Ο άλλος «συνεργάτης» των Times είναι η ιστοσελίδα Spot.Us. Εκεί, οι δημοσιογράφοι μπορούν να μοιραστούν με το αναγνωστικό κοινό ιδέες για θέματα που επιθυμούν να διερευνήσουν, καθώς και το κόστος τους και να συγκεντρώσουν το ποσό που απαιτείται από το κοινό. Οι Times έχουν ήδη δεσμευτεί να δημοσιεύσουν άρθρο αναφορικά μ' ένα τεράστιο όγκο σκουπιδιών που πλέει στα νερά του Ειρηνικού Ωκεανού, αν ο δημοσιογράφος κατορθώσει να συγκεντρώσει τα χρήματα που χρειάζονται για το ταξίδι.

Φυσικά, η αποδοχή χρηματικών ποσών από φιλανθρωπικά ιδρύματα μπορεί να δημιουργήσει αλληλοσυγκρούομενα συμφέροντα. Ποια μπορεί να είναι αυτά, βέβαια, είναι μια τελείως διαφορετική υπόθεση - την οποία ενδέχεται να σας αποκαλύψει ο εκάστοτε αρθρογράφος αν του στείλετε μια ωραία επιταγή σ' ένα φάκελο με την ένδειξη «αυστηρά προσωπικό».

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου