Βιολογικά μέντια

Βήμα 26.06.2009
του Βασίλη Μουλόπουλου

Η οικονομική κρίση, έλεγε πριν από λίγο καιρό μάνατζερ πολυεθνικής, αρχίζει από τις φωτοκόπιες. «Οταν σου παραγγέλνουν να χρησιμοποιείς και τις δύο όψεις του χαρτιού, η κρίση έχει έλθει». Το χαρτί δεν πρέπει να σπαταλιέται, αλλά η κρίση στα μέντια είναι δραματική. Χάνουν εδώ και χρόνια συνεχώς: κυκλοφορία, αναγνώστες, χρήματα, διαφήμιση. Η κυβέρνηση σώζει τράπεζες, σώζει αντιπροσώπους αυτοκινήτων, σώζει ξενοδόχους, αλλά όχι εφημερίδες. Οι 450 εργαζόμενοι στον «Ελεύθερο Τύπο» (αλλά και οι εκκαθαρίσεις σε Αντέννα, «Ξένιο»,
«Εξπρές» κτλ.) την αφήνουν παγερά αδιάφορη. Και όμως η σωτηρία των μέντια, λένε όλοι, είναι υπόθεση Δημοκρατίας.

Η φούσκα στη βιομηχανία της ενημέρωσης έσκασε, όπως πριν από έναν χρόνο είχε σκάσει η φούσκα των σύνθετων τραπεζικών προϊόντων. Σήμερα φαίνονται ότι όλα (μέντια, αυτοκίνητα, παπούτσια, τράπεζες) είναι παράγωγα.

Ενα χρηματικό προϊόν η αξία του οποίου ουδείς πλέον γνωρίζει σε τι αντιστοιχεί. Ετσι οι αναδιαρθρώσεις εις βάρος των εργαζομένων έχουν εύκολη δικαιολογία γιατί, όπως εξηγεί ο ίδιος μάνατζερ, «αυτοί οι καιροί είναι μια χρυσή ευκαιρία να εξασφαλίσουμε διευκολύνσεις από το κράτος και ταυτόχρονα να τακτοποιήσουμε τα εσωτερικά της επιχείρησης». Και οι «τακτοποιήσεις» έχουν ήδη ξεκινήσει: απολύσεις, μείωση μισθών, επισφαλής εργασία. Αλλά το αποτέλεσμα είναι αμφίβολο. Η «εξυγίανση» δεν θα εξυγιάνει της επιχειρήσεις των μέντια.
Απλώς θα απαξιώσει ακόμη περισσότερο το προϊόν, θα το κάνει ακόμη πιο άχρηστο στους καταναλωτές της πληροφόρησης.

Υπάρχει ελπίδα; Μόνο μία: να επιστρέψουμε στις θεμέλιες αρχές της δημοσιογραφίας. Μέντια και δημοσιογράφοι ελεύθεροι και αξιόπιστοι, με περισσότερο σεβασμό στην είδηση, με περισσότερη ελευθερία στις ιδέες, με λιγότερη έκπτωση στη δεοντολογία.

Η πληροφόρηση σήμερα είναι ένα προϊόν που βλάπτει σοβαρά την υγεία γιατί έχει μολυνθεί από κάθε είδους ψεύδη, χειραγωγήσεις, αλλοιώσεις, στρεβλώσεις. Η περίπτωσή της- γράφει ο διευθυντής της εφημερίδας «Μonde Diplomatique» Ιgnazio Ramonet- είναι παρόμοια με το διατροφικό ζήτημα. Η αφθονία της παραγωγής αγροτικών προϊόντων χάριν των νέων τεχνολογιών - στην Ευρώπη και στην Αμερική- έδωσε φθηνά τρόφιμα, αλλά ανακαλύπτουμε ότι πολλά από αυτά είναι προβληματικά. Προκαλούν μακροχρόνιες ασθένειες, καρκίνους, μολύνσεις. Αν στο παρελθόν πέθαιναν
άνθρωποι από την πείνα, σήμερα πεθαίνουν τρώγοντας τοξικές τροφές.

Το ίδιο και η πληροφόρηση. Στο παρελθόν ήταν προϊόν σπάνιο. Σήμερα ξεχειλίζει από κάθε μεριά και απειλεί να μας πνίξει. Αλλά όπως και τα τρόφιμα έχει γίνει τοξική και οι πολίτες την αποφεύγουν.

Γι΄ αυτό- προτείνει ο Ramonet- είναι απαραίτητο να εκπονήσουμε μια «οικολογία της πληροφόρησης».

Πρέπει να παράγουμε βιολογικά προϊόντα πληροφόρησης και να πείσουμε τους πολίτες να τα δοκιμάσουν.

Ισως είναι μια απελπισμένη προσπάθεια, αλλά δεν υπάρχει άλλη.

vmoulopoulos@tovima.gr